En başa yazmak istedim ki göresiniz diye :) Evet çok uzun yazılar yayınlıyorum, ama bunun tek bir nedeni var o da herşeyi tek biryerden toplayıp ihtiyacınızı giderebilmeniz. Eğer ki bu kadar bilgiyi gereksiz görüyorsanız lütfen belirtin ben de olmadı. Bunları parçalara bölerek yazarım. Sizce bu tarz iyi mi?
Hastalık mı ? & “Normal mi?” Haydi Bir de Buna BakalımSaç Sorunlarına Sebep Olabilecek Hastalıklar
1. Dermatolojik (Saç Derisi Kaynaklı)
Seboreik dermatit → kepek, kaşıntı, yağlı saç derisi.
Psöriyazis (sedef hastalığı) → pullanma, plaklar, dökülme.
Mantar enfeksiyonları (tinea capitis) → saç kırılması, dökülme, saçkıran benzeri alanlar.
Saçkıran (Alopecia areata) → bağışıklık sistemi saç köküne saldırır, lokal yuvarlak dökülmeler.
Liken planopilaris → skar bırakıcı dökülme.
Folikülit / akne keloidalis → kıl kökü iltihabı, dökülme ve iz kalması.
2. Endokrin / Hormonal
Tiroid hastalıkları (hipotiroidi / hipertiroidi) → saç incelmesi, kuruluk veya aşırı dökülme.
Polikistik over sendromu (PCOS) → kadınlarda androjen kaynaklı dökülme (erkek tipi).
Menopoz / andropoz → hormon değişiklikleri ile saç seyrelmesi.
Cushing sendromu / adrenal hastalıklar → saç incelmesi, tüylenme.
3. Beslenme ve Metabolik
Demir eksikliği anemisi → saç dökülmesinin en sık nedenlerinden.
Çinko eksikliği → kırılma, dökülme.
B12 vitamini eksikliği → saçın matlaşması, dökülme.
Protein yetersizliği / malnütrisyon → saçın incelmesi, kolay kopması.
Hızlı kilo kaybı / yeme bozuklukları → telogen effluvium (yaygın dökülme).
4. Otoimmün ve Sistemik Hastalıklar
Lupus (SLE, diskoid lupus) → skarlı alopesiye yol açabilir.
Romatoid artrit → kullanılan ilaçlar (metotreksat vs.) dökülme yapabilir.
Vitiligo → saç tellerinde beyazlama.
Şeker hastalığı (diyabet) → dolaşım bozukluğu → saç zayıflaması.
5. Psikiyatrik ve Davranışsal
Trikotillomani → saç koparma bozukluğu.
Şiddetli stres / depresyon / anksiyete → telogen effluvium (yaygın dökülme).
6. İlaçlar ve Tedaviler
Kemoterapi → geçici total alopesi.
Antidepresanlar, antipsikotikler → yan etki olarak dökülme.
Kan sulandırıcılar (heparin, warfarin) → saç dökülmesi.
Retinoidler (A vitamini türevleri) → saç incelmesi.
Beta blokerler, ACE inhibitörleri → yan etkide dökülme görülebilir.
Özet
Yaygın kepek/kaşıntı → seboreik dermatit, mantar.
Yuvarlak alan dökülme → alopecia areata, mantar.
Genel incelme/dökülme → tiroid, demir eksikliği, stres.
Kalıcı dökülme ve iz → lupus, liken planopilaris.
Dermatolojik Hastalıklar
Seboreik dermatit: Normal kepeğe benzese de yağlı, sarımsı pullarla birlikte olur; saç dökülmesi eşlik edebilir. Kaşıntı çok belirgin.
Psöriyazis: Normal kepekten farklı olarak kalın, gümüşi plaklar yapar. Saç derisinde sınırları net lezyonlar vardır.
Tinea capitis (mantar): Saç telleri kırılarak kısa kalır, “boş adacıklar” oluşur; normal dökülmeden çok farklı, daha yama şeklinde.
Alopecia areata: Normal dökülme difüzken, burada tamamen yuvarlak/oval ve keskin sınırlı boş alanlar olur.
Endokrin / Hormonal
Tiroid bozuklukları: Normalde günde 50–100 tel dökülür; hipotiroidide saç kuru, kalın, kolay kırılan hale gelir. Hipertiroidi hastalarında saçların hem inceldiğini hem de dökülmenin difüz şekilde gerçekleştiği görülür.
PCOS / Androjen etkisi: Kadınlarda erkek tipi saç dökülmesi (ön-yanlarda açılma) görülür; normal kadın tipi dökülmede daha yaygın ve dağınık olur.
Beslenme / Metabolik
Demir eksikliği: Normal dökülmeden farkı, saç telleri incelmiş, matlaşmış görünür. Difüz ama “cansız” görüntü baskındır.
Çinko eksikliği: Saç telinde beyazlaşma, kırılma çok belirgin olabilir; normal dökülmede saç telinin kalitesi bu kadar bozulmaz.
Protein yetersizliği: Saç uzaması yavaşlar, lifler incelir; normal dökülmede uzama hızı etkilenmez.
Otoimmün / Sistemik
Lupus: Normal dökülmeden farkı → saç dökülmesiyle beraber ciltte kızarıklık, pullanma, hatta iz (skar) kalması.
Vitiligo: Saç renginde ani beyazlama; normal beyazlamadan farklı, bölgesel ve keskin olur.
Psikiyatrik
Trikotillomani: Saç dökülmesinden farklı, çünkü saç telleri farklı uzunluklarda kopmuş halde olur; kök sağlamdır ama mekanik travma vardır.
İlaçlara Bağlı
Kemoterapi: Normal dökülmeden farkı → çok hızlı, aniden ve yaygın (haftalar içinde neredeyse tamamen).
Retinoid aşırı alımı: Saç incelir, kurur; normal dökülmede tel kalitesi bu kadar değişmez.
Genel Farklar
Normal dökülme: Dağınık, azar azar, saçın kalitesi genelde korunur.
Hastalık kaynaklı dökülme:
Deseni farklıdır → yama (areata, mantar), erkek tipi (AGA), difüz (anemi, tiroid).
Eşlik eden belirti vardır → kaşıntı, plak, renk değişikliği, kırılma.
Telin kalitesi bozulur → mat, kuru, ince, kolay kopan.
Kalıcılık riski olabilir → lupus, liken gibi skarlı formlar.
Saç Sorunları Kontrol Listesi: Normal mi, Hastalık Belirtisi mi?
Dökülme Sayısı ve Şekli
Normal:
Günde 50–100 tel arası dökülme.
Dağınık, her bölgede eşit azalma.
Hastalık Belirtisi:
Aniden artan dökülme (haftada avuç saç).
Belirli bölgelerde (tepe, yanlar, yuvarlak alan) yoğun boşluk.
Kısa sürede saç yoğunluğunda fark edilir azalma.
Dökülme Paterni
Normal: Tüm saçtan azar azar dökülür, kellik alanı oluşmaz.
Hastalık Belirtisi:
Yuvarlak/oval yama şeklinde dökülme → Alopecia areata.
Ön saç çizgisi ve tepe gerilemesi → Androgenetik alopesi (erkek/kadın tipi).
Skar ve iz bırakarak dökülme → Liken planopilaris, lupus.
Saç Telinin Görünümü
Normal: Saç teli kalitesi korunur, parlak ve sağlamdır.
Hastalık Belirtisi:
Mat, kuru, kolay kırılan → Hipotiroidi, anemi, beslenme yetersizliği.
Çok inceleşmiş tel → Androjen etkisi (AGA).
Renk değişimi (beyazlama, turunculuk) → Vitiligo, papatya/kına etkisi değilse araştırılır.
Saç Derisi Bulguları
Normal: Hafif kepek dışında ek belirti olmaz.
Hastalık Belirtisi:
Kalın, gümüşi plaklar → Psöriyazis.
Sarımsı, yağlı pullar → Seboreik dermatit.
Kızarıklık + yara izleri → Lupus, liken.
Püstül/iltihap → Folikülit, mantar.
Saç Uzaması
Normal: Saç ayda ortalama 1–1.5 cm uzar.
Hastalık Belirtisi:
Uzama hızında belirgin yavaşlama → Protein yetersizliği, tiroit bozukluğu.
Uzarken sürekli kopma → Çinko eksikliği, aşırı kuruluk.
Ek Sistemik Belirtiler
Normal: Saç sorununa eşlik eden belirgin sistemik bulgu olmaz.
Hastalık Belirtisi:
Halsizlik + tırnak kırılması → Demir eksikliği.
Kilo değişiklikleri, üşüme/terleme → Tiroit hastalıkları.
Adet düzensizliği, tüylenme → PCOS.
Deride leke/plak → Lupus, sedef.
Dökülme Hızı
Normal: Yavaş ve yıllara yayılan incelme (özellikle yaşlanmaya bağlı).
Hastalık Belirtisi:
Haftalar içinde yoğun kayıp → Telogen effluvium (stres, enfeksiyon, ilaç sonrası).
Kemoterapi sonrası 2–4 haftada ani kayıp → İlaç kaynaklı.
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
Yuvarlak veya yamalı dökülme başladıysa.
Saçla beraber saç derisinde kızarıklık, yara, kaşıntı varsa.
2–3 ayda saç yoğunluğu belirgin şekilde azaldıysa.
Tırnak/kıl/kaşlarla birlikte dökülme varsa.
İlaç başladıktan sonra ani dökülme geliştiyse.
Erkeklerde Saç Sorunlarının Farkları
Saç Tipi ve Dökülme Deseni
Kadınlarda → yaygın (diffüz) dökülme, tepe seyrelmesi ama ön saç çizgisi genelde korunur.
Erkeklerde → tipik “M” şeklinde açılma (ön saç çizgisi geriler) + tepe açılması. Bu androgenetik alopesiye (DHT etkisine) özgüdür.
Hormonal Etkiler
Kadınlarda → tiroid, östrojen düşüklüğü (menopoz), doğum sonrası, PCOS.
Erkeklerde → esas olarak testosteron → DHT dönüşümü → folikül minyatürizasyonu. Yani erkek dökülmesinde en büyük faktör hormon değil “hormon duyarlılığı”dır.
Kısa Özet
Kadınlarda → saç sorunları çok faktörlü, hormon-beslenme-dolaşım iç içe.
Erkeklerde → çoğunlukla androjen duyarlılığına bağlı dökülme (AGA).
Her iki cinsiyette de → ani, yamalı, iz bırakan veya sistemik bulgularla beraber dökülme → normal değil, mutlaka doktora gitmeli.
Bu tatsız konuyu da böylece tamamlamış olduk, ama bence iyi oldu ha? Ne dersiniz?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder