Saç Tedavileri: Kime Fayda, Kime Değil Rehberi

Saç dökülmesi için teknikler: minoksidil, finasterid, dutasterid, PRP, LLLT ve mikroiğneleme görsel özeti


Klinik ve kozmetik tekniklerin hedef kitleleri, kontrendikasyonları, “uygun/uygun değil” notları ve kanıt özetleri — tek sayfada.

Tıbbi / İlaç Temelli

1) Minoksidil (topikal %2–5)

  • İyi: AGA (erkek/kadın), tüm saç tipleri; özellikle vertex incelmesi.
  • Değil: Gebelik/emzirme; PG’ye duyarlı cilt.
  • Not: %5 genelde %2’den etkilidir; uzun süre düzenli kullanım. Köpük PG içermez.
  • Kanıt: 48 hf RKT; %5, %2 ve plaseboya üstün. 
PubMed — ScienceDirect — Generolon

2) Minoksidil (oral düşük doz, “LDOM”)

  • İyi: Topikali tolere edemeyen AGA, yaygın incelme; kıvırcık/kalın tellide pratik.
  • Değil: Hipotansiyon, ödem eğilimi, gebelik.
  • Not: Off-label; doz/izlem dermatologla.
  • Kanıt: Geniş derleme ve vaka serileri.

3) Finasterid (oral 1 mg)

  • İyi: Erkek AGA; tepe + ön-orta alan.
  • Değil: Gebe kalabilecek kişiler (kontrendike); yan etki kaygısı yüksek bireyler.
  • Not: Etki 6–12 ayda net; devamla korunur.
  • Kanıt: 1–5 yıl çalışmalarında saç artışı/ilerleme yavaşlar.

4) Dutasterid (oral 0.5 mg)

  • İyi: Finasteride zayıf yanıtlı erkek AGA.
  • Değil: Gebelik potansiyeli olanlar; 5-ARI’a düşük tolerans.
  • Not: Genelde daha güçlü; yan etki tartışmaları benzer.
  • Kanıt: Klinik veriler mevcut.

5) Topikal finasterid (sprey/solüsyon)

  • İyi: Sistemik yan etkiden kaçınmak isteyen AGA.
  • Değil: Gebelik/emzirme.
  • Not: Saç sayısını artırabilir; sistemik maruziyet oralden düşüktür.
  • Kanıt: Faz III ve RKT’ler.

6) JAK inhibitörleri (AA için)

  • İyi: Orta-şiddetli Alopecia Areata.
  • Değil: AGA için değil; aktif ciddi enfeksiyon.
  • Not: Reçeteli, yakın izlem gerekir.
  • Kanıt: Onaylı endikasyonlar ve faz çalışmaları.
Lilly — Pfizer — FDA — PR Newswire

Prosedür & Cihazlar

1) PRP (Platelet Rich Plasma)

  • İyi: AGA’da destek; minoksidil/finasteride ek.
  • Değil: Koagülopati, aktif enfeksiyon.
  • Not: 3–4 seans + idame; protokoller değişken.
  • Kanıt: 2023–2024 meta-analizleri (heterojen).
PubMed — Springer — PLOS

2) Düşük Seviye Lazer/LED (LLLT)

  • İyi: AGA’lı erkek/kadın; ilaç istemeyen/kombine isteyen.
  • Değil: Fotosensitivite hastalığı/ilaçları; düzensiz kullanıcı.
  • Not: Tarak/kask; haftada birkaç gün.
  • Kanıt: Meta-analizler yoğunluk artışı gösterir.
 PMC — Liebert

3) Mikroiğneleme (dermaroller/pen)

  • İyi: AGA’da minoksidile sinerji; skarsız dökülmeler.
  • Değil: Aktif dermatit, keloid eğilimi.
  • Not: 0.5–1.5 mm; asepsi şart; sıklık haftalık/2 hf.
  • Kanıt: RKT + 2025 meta-analizi sinerji gösterir.
PubMed — PMC

OTC / Dermakozmetik

1) Ketokonazol şampuan (1–2%)

  • İyi: Kepek/SD eşlik eden AGA; yağlı/irrite skalp.
  • Değil: Çok kuru/atopik deri (seyrek, kısa beklet).
  • Not: 2–3×/hf; antiinflamatuar + antifungal.
  • Kanıt: Karşılaştırmalı çalışma: dökülme azalımı.
PubMed — Orbi

2) Pirokton Olamin

  • İyi: Kepekli/yağlı deride incelme; ketoya alternatif.
  • Değil: Aşırı kuru/hassas skalp (formüle bağlı).
  • Not: Bazı çalışmalarda tel kalınlığını artırdı.
  • Kanıt: PubMed veri tabanı.

3) Kafeinli şampuan/losyon

  • İyi: İlaçsız destek; yağlı deride günlük kullanım.
  • Değil: Kafein/taşıyıcı duyarlılığı.
  • Not: İn-vitro olumlu; klinik veri karışık.
  • Kanıt: Europe PMC, MDPI.

4) Melatonin topikal (~%0.1)

  • İyi: Diffüz incelme/erken FPHL; gece uygulaması pratik.
  • Değil: Bileşene duyarlılık.
  • Not: Antioksidan/folikül siklus etkileri; küçük çalışmalar.
  • Kanıt: PubMed.

5) Çay ağacı yağı (şampuan ~%5)

  • İyi: Kepek/SD ile kaşıntı ve yağlanma eşlikli dökülmeler.
  • Değil: Esansiyel yağ duyarlılığı/dermatit.
  • Not: Saf yağ kullanma; formüle edilmiş şampuan/losyon tercih et.
  • Kanıt: Küçük klinik/deneysel çalışmalar (PubMed).

6) Isı/UV koruyucular

  • İyi: Sık ısı şekillendirme; güneşli iklim.
  • Değil: Silikona aşırı duyarlılık.
  • Not: Büyütmez; kırılmayı azaltır.
  • Kanıt: Kozmetik odaklı.

7) Saç derisi peeling/scrub

  • İyi: Seboreik tabaka/ürün birikimi/yağlı deri.
  • Değil: Atopik/psöriyazis alevi, aktif iritasyon.
  • Not: Kepek tedavisini destekler; aşırı yapılmaz.

8) ZnPTO, Klimbazol, Selenyum sülfit

  • İyi: Kepek/SD ile inflamasyon-kaşıntı eşlikli dökülmeler.
  • Değil: Çok kuru/hassas deride aşırı kullanım.
  • Not: Enflamasyon azalınca yoğunluk hissi artabilir.
  • Kanıt: PubMed.

Doğal / Takviye

1) Biberiye yağı

  • İyi: Hafif AGA; minoksidil tolere edemeyen “doğal” isteyenler.
  • Değil: Koku/EO hassasiyeti; SD’de iritasyon eğilimi.
  • Not: Taşıyıcıyla seyrelt; aylarca düzenli.
  • Kanıt: Küçük çalışmalar; %2 minoksidil ile benzerlik iddialı çalışma var.

2) Kabak çekirdeği yağı (400 mg/gün)

  • İyi: Hafif-orta erkek AGA; destek.
  • Değil: Tohum/yağ alerjisi; antikoagülan (doktor sor).
  • Not: 24 haftada fark bildirilmiş; veri sınırlı.
PMC — PubMed

3) Saw palmetto (oral/topikal)

  • İyi: “Doğal” 5-AR desteği arayan hafif AGA.
  • Değil: Hormon duyarlılığı endişesi; gebelik.
  • Not: Standart ürün/kanıt sınırlı; sonuçlar değişken.

4) Kafeinsiz/bitkisel tonikler

  • İyi: Hafif destek; masaj/kanlanma; rutin alışkanlığı.
  • Değil: Hızlı/güçlü sonuç bekleyen AGA’lılar.
  • Not: Kanıt zayıf; “zararsız + düzenliyse küçük fayda”.

Kozmetik İşlemler (Risk & Bakım)

1) Keratin/Brezilya fönü (formaldehit/MG)

  • İyi: Kalıcı pürüzsüzlük isteyenler (bilinçli riskle).
  • Değil: İnce/çok gözenekli saç; astım/alerji/hamilelik.
  • Not: Büyütmez; güvenlik riski yüksek (salon maruziyeti).
  • Kaynak: FDA, OSHA uyarıları.
FDA — OSHA

2) “Formaldehitsiz” düzleştirmeler / nanoplastia

  • İyi: Geçici pürüzsüzlük.
  • Değil: Çok hasarlı/ince saç.
  • Not: Asit + ısı yine hasar verir; uzun dönem veri sınırlı.

3) Kimyasal düzleştirici (lye/no-lye)

  • İyi: Çok kıvırcık/coily saçta kalıcı düzleştirme (bilinçli risk).
  • Değil: Kırılgan, yüksek poroziteli, işlem görmüş saç.
  • Not: Kütikül açılımı & lif zayıflaması → kırılma riski.

4) Perma (thioglikolat)

  • İyi: Sağlam, düşük-orta poroziteli saç; hacim ister.
  • Değil: Ağır ağartılmış/lastikleşmiş saç.
  • Not: Yapı yeniden düzenlenir; hatalı uygulama kırar.

5) Ağartma / yüksek açıcı boyalar

  • İyi: Yalnız sağlıklı saç gövdesi; profesyonel kontrol.
  • Değil: Zayıf, ince, çok gözenekli; yoğun dökülme eşlik eden.
  • Not: pH yüksek; kütikül/kimyasal hasar belirgin.

6) Bond-builder sistemleri (Olaplex®, K18®)

  • İyi: Boyalı/ağartılmış/ısı hasarlı saçta kırılma azaltma.
  • Değil: Alerji şüphesi; “mucize” bekleyenler.
  • Not: Büyümeyi artırmaz; kopmayı azaltır.
C&EN — PubMed — PMC

7) Asidik durulamalar (sirke/sitrik asit)

  • İyi: Yüksek porozite; mat/kabarık saç.
  • Değil: Çok kuru/irrite skalp.
  • Not: Düşük pH kütikülü kapatır; güçlü klinik kanıt yok.

8) “Exosome/kök hücre” türevleri

  • Değil: Herkes — onay yok; güvenlik/standart yok.
  • Not: Pazarlama çok; regülasyon net değil.
  • Kanıt: FDA onaysız duyuruları.

Kritik Uyarılar (Kısa)

  • Tıbbi opsiyonlar tanı ve düzenli takip gerektirir (özellikle 2–5 ve 16).
  • Kozmetik işlemler saç büyütmez; bazıları sağlık riski taşır (OSHA/FDA uyarıları). OSHA — FDA
  • “Doğal” ürünler tolere edilirse destek olabilir; ana tedaviyi ikame etmez. PubMed — PMC

Sık Sorulan Sorular

Minoksidil ne kadar sürede etki eder?

Genelde 3–6 ayda fark; 12 ayda netleşir. Düzenli kullanım şart.

Oral finasterid mi, dutasterid mi?

Dutasterid çoğu çalışmada daha güçlü görünür; yan etki profili tartışmalıdır. Hekimle risk-fayda.

LLLT tek başına yeterli mi?

Genelde kombine tedavide daha anlamlı sonuç verir; düzenli kullanım kritik.

PRP kaç seans olmalı?

Yaygın pratik 3–4 başlangıç + idame; klinik protokoller değişir.

Posted by at

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)